Na samym początku nowego roku kalendarzowego mamy dla naszych Czytelników niespodziankę – krótki wpis z naszego popularnego cyklu „W starym albumie…”. Zdjęcia nadeszły nieoczekiwanie, a ich treść była równie niespodziewana! Otóż, udało się „namierzyć” zdjęcia wnętrza kościoła ewangelickiego, przy ul. Płockiej w Sierpcu. Któż by się spodziewał?
Kolekcjonerzy lokalnych pamiątek – rozkładali ręce – nie ma! – mówiono. I niestety tak było – nawiązanych zostało wiele kontaktów z potomkami rodzin pochodzenia ewangelickiego, którzy przed 1945 rokiem zamieszkiwali Sierpc, jednak nikt nie znajdował w swoich zbiorach zdjęć wnętrza sierpeckiej świątyni protestanckiej. A jednak! Kilka dni temu nadszedł na naszą skrzynkę e-mail, którego treść i załączniki wypełniły tę badawczą lukę! Znany sierpczanom p. Eugen Kleister z Rostocku (tu o promocji jego książki w Sierpcu w 2012 roku >>) „odkopał” w swoich rodzinnych zbiorach przedwojenny album rodzinny, a w nim dwa ciekawe zdjęcia interesującego nas obiektu. Otrzymałem je za pośrednictwem p. Gerharda Jabsa. Postanowiłem, że zasługują na osobne odnotowanie w ramach „albumowego” cyklu na naszej stronie. Panom Kleisterowi i Jabsowi – serdecznie dziękuję za tę cenną dla sierpczan przesyłkę.
* * *
Kościół ewangelicki w Sierpcu. Zdjęcie wykonano tuż po ukończeniu budowy w 1913 roku.
Na fotografii uwieczniono również dawny drewniany dom modlitwy i szkołę oraz czworoboczną dzwonnicę.
Fot. nieznany (?) .
Poświęcony w 1913 roku, po sześciu latach starań i dwóch latach żmudnej budowy (zob. link >>) kościół parafii ewangelicko-augsburskiej w Sierpcu, służył wspólnocie do 1945 roku. W tym czasie pracowało w nim kilkunastu duchownych, odprawiono tysiące nabożeństw, pobłogosławiono setki małżeństw, udzielono tyleż chrztów i odprowadzono na wieczny spoczynek ogromną liczbę zmarłych.
Pierwsze ze zdjęć (nieco słabszej jakości od drugiego) pokazuje właśnie uroczystość pogrzebową. Wskazuje na to trumna stojąca pośrodku kościoła, przystrojona licznymi wieńcami. Podobnie wnętrze kościoła, które udekorowane było dużą liczbą kwiatów. Na zdjęciu dostrzegamy: fragment empory wzniesionej przy bocznej ścianie świątyni, charakterystyczne ławki (wykonane przez parafian w 1913 roku), bogato zdobiony żyrandol oraz trójbocznie zamkniętą apsydę, doświetloną dwoma ostrołukowymi oknami. Pośrodku apsydy stoi ołtarz, który zdobi obraz Ostatniej Wieczerzy, wg. Leonarda da Vinci reprodukowany w 1913 roku w firmie Richarda Kentela ze Stuttgartu. Ponad ołtarzem, na konsze apsydy, dostrzegamy wymalowany niebieski firmament w postaci setek złotych gwiazd. Według relacji Eugena Kleistera – autorem dekoracji malarskiej w apsydzie był jego ojciec Johann.
Drugie zdjęcie przedstawia uroczystość parafialną. Pod sklepieniem na kwietnych girlandach podwieszona została tablica z napisem „Chwała Bogu Naszemu” z krzyżem i liczbą „25„. Czy uroczystość ta odnosi się do jakiegoś dwudziestopięciolecia? Tłumnie zgromadzony lud stoi przy samym ołtarzu nie mieszcząc się w ławkach. Przed ołtarzem stoi pochylony, odwrócony duchowny. Ponad nim, na stopniach ołtarza rozpoznaję stojącego twarzą do ludzi superintendenta, ks. Juliusza Burschego. Wokół ołtarza stoi jeszcze kilku innych duchownych w czarnych togach i z białymi befkami na szyi. Wydaje się, że była to bardzo ważna kościelna uroczystość. Być może jest to zdjęcie z ordynacji nowego proboszcza lub administratora parafii? Snuję hipotezę, że mogła to być ordynacja pastora Artura Wilhelma Wittmeyera w 1938 roku (? – mijało wówczas 25 lat od poświęcenia sierpeckiego kościoła – stąd liczba na dekoracji) Na zdjęciu dokładniej widać ołtarz, obraz Ostatniej Wieczerzy, lichtarze ze świecami i gwieździstą dekorację konchy apsydy ołtarzowej.
Rąbek tajemnicy enigmatycznego i zupełnie nieznanego wystroju ewangelickiej świątyni w Sierpcu został nareszcie uchylony. Nieznacznie – ale zawsze jest to pewien krok do przodu. Może będą znajdować się kolejne zapomniane fotografie, które pozwolą nam odtworzyć wygląd nieistniejącego sierpeckiego kościoła ewangelickiego? Nieistniejącego – bo do dziś przetrwały jedynie jego dwie przeprute ściany i przebudowany masyw wieżowy. Pomyślałem, że warto byłoby zestawić jakieś współczesne zdjęcie porównawcze z wnętrza kościoła rzymskokatolickiego św. Stanisława Kostki, który wzniesiono w miejscu starej ewangelickiej świątyni i że powinno to być zdjęcie wykonane właśnie z wysokości dawnych empor – jak nowo odkryte dwa zdjęcia. I znalazłem! Wykonałem je we wrześniu 2015 roku, kiedy w kościele były tłumy wiernych niemieszczące się w ławkach! W parafii św. Maksymiliana Kolbego w Sierpcu trwało wówczas Nawiedzenie Cudownego Obrazu Matki Bożej.
W sumie … ciekawe i wymowne zestawienie … !
Kościoła ewangelickiego już nie ma, ewangelików również, pamięć o sierpeckich pastorach się rozmywa. Ale miejsce to wciąż naznaczone jest modlitwą! I już nie braci protestantów, ale społeczność rzymskokatolicką wciąż wzywa ten sam, leciwy dzwon (link tu >>) – dzwonił podczas Nawiedzenia Obrazu Matki Bożej i z pewnością dzwonił podczas nieznanej nam bliżej ewangelickiej uroczystości uwiecznionej na starej fotografii.
Czas płynie… ale pewne stałe i niezmienne punkty we wszechświecie przypominają nam o przeszłości!
STARY SIERPC 