Smolne Piece

UWAGA. To jest jedynie szkic tekstu, który w przyszłości należało będzie rozbudować i rozwinąć.

Makary i Inocenta małżonkowie Śliwiccy oświadczyli, że […] 1928 roku […] nabyli na własność od Jana i Stefanii małżonków Czapalskich działkę gruntu o obszarze około jednego morga […] położoną w terytorium gruntów miasta Sierpca w miejscowości zwanej „Smolne-Piece”, ciągnącą się od ulicy Lisa-Kuli /dawniej drogi Miłobędzkiej/ do ulicy Sienkiewicza /dawniej Zielonej Dróżki/, pomiędzy miedzami sąsiadów Piniarowiczowej i Rzeszotarskiego […] [i] oświadczyli, że całą tę swoją wyżej wymienioną działkę gruntu […] sprzedają na własność współstającym Maksymilianowi i Oldze małżonkom Klan.

Archiwum Państwowe w Płocku, Kancelaria Notariusza Edwarda Jasińskiego [rep. 648/1938].

Na treść powyższego aktu notarialnego z 1938 roku zwróciła moją uwagę swego czasu Grażyna Kłos. Niniejszym krótkim wpisem chciałbym przypomnieć mieszkańcom Sierpca niefunkcjonującą już w naszej komunikatywnej pamięci nazwę toponimiczną SMOLNE PIECE. Jeszcze w l. 30. XX w. określano nią obszar miasta Sierpca na północ od dworca kolejowego, zawierający się (mniej-więcej) pomiędzy obecnymi ulicami Konstytucji 3 Maja, Romualda Traugutta, Henryka Sienkiewicza i częściowo Stanisława Mikołajczyka.

Sierpc, rejon tzw. Smolnych Pieców. Fragment planu Sierpca z 1938 roku, w zb. Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta Sierpca.

Maksymilian i Olga Klanowie kupili nieruchomość, która obecnie podzielona jest m.in. pomiędzy działki pod obecnymi adresami: F. Kleeberga 3, 6; Armii Krajowej 12 oraz 10 (teren dzisiejszej hali sportowej przy Zespole Szkół nr 1 (tzw. Mechanik). Na terenie „Smolnych Pieców” nieruchomość posiadała również znana sierpecka rodzina Piniarowiczów – do 1953 roku właścicielką działki pod nr hip. 606 „w miejscowości zwanej Smolne Piece” była Katarzyna Stanisława Piniarowicz-Knothe (mieszkająca wówczas we Włocławku). Później nieruchomość ta była własnością rodziny Chyczewskich oraz Smykowskich.

Czy uda się kiedyś przekonująco wyjaśnić pochodzenie nazwy tego sierpeckiego przedmieścia?

Do 1936 r. funkcjonowała w Sierpcu nazwa ulicy Smolnej. W lipcu tego roku Rada Miejska Sierpca przemianowała szereg ulic w mieście (uchwała weszła w życie w październiku). Ulicę Smolną zastąpiono imieniem Bolesława Limanowskiego, historyka, socjologa, senatora II RP z ramienia PPS, zmarłego rok wcześniej, w 1935 roku. Dziś jest to wschodni odcinek ulicy Jana Pawła II (por. mapka powyżej). W ramach w/w uchwały zmieniono również nazwy ulicy Żabiej na 1 Maja (dziś Księcia Wacława) i Zielonej na Stefana Okrzei (dziś Jaśka Pilika).

Nazwy istniejącej dziś ulicy Smolnej na zachodnim krańcu miasta, przy gruntach wsi Mieszczk, raczej nie należy wiązać z historyczną Smolną i „Smolnymi Piecami”.


Maksymilian Klan przed wojną prowadził w l. 20. XX w. w Sierpcu warsztat wyrobów betonowych, zlokalizowany przy ul. Stodólnej (dziś G. Narutowicza) [konkurencyjny dla firmy Juliana Trębińskiego przy ul. Piastowskiej 19], produkujący głównie rury kanalizacyjne. W latach 30. był drogomistrzem i aktywnym członkiem Powiatowego Zarządu Drogowego.

Według księgi adresowej z 1942 roku Maksymilian Klan (zapisany jako Max Klann) zajmował się sprzedażą akcesoriów gospodarstwa domowego i kuchennych (niem. Haus- und Küchengerätehandlung, nr tel. 187). Po zakończeniu wojny wyemgirował z Polski, a jego posesję na „Smolnych Piecach” uznano za mienie opuszczone. Już w 1949 roku było tu zorganizowane boisko dla szkoły zawodowej.

Na dawnym cmentarzu ewangelickim w Sierpcu zachował się lastrykowy nagrobek opatrzony lakoniczną inskrypcją: Wanda Klan. Brak jakichkolwiek bliższych informacji nie pozwala na ustalenie pokrewieństwa między Wandą a Maksymilianem i jego żoną Olgą.

Sierpc, członkowie Powiatowego Zarządu Drogowego w dniu 11 listopada 1934 roku. Na pierwszym planie: z lewej Maksymilian Klan, z prawej F. Zbruk. Skan fotografii przekazała Grażyna Kłos; oryginał w zbiorach rodziny Zbruków.